|
Résumé :
|
Yazılı Türk edebiyatının ilk döneminden günümüze ulaşabilmiş az sayıda eserden biri olan Atebetü'l-Hakayık, Hakaniye lehçesi de denilen Karahanlı dönemi Türkçesinin nadir örneklerindendir ve Türk edebiyatı tarihinde ayrı bir öneme sahiptir. Uygur Türkçesi ve aruz ölçüsüyle yazılmış olan Atebetü'l-Hakayık, kolayca anlaşılacak ve akılda tutulabilecek şekilde düzenlenmiş, yazarı tarafından Büyük Emir Dad Sipehsâlâr Bey'e armağan edilmiştir.
Farklı nüshalarda Hibetü'l-Hakayık, Aybetü'l-Hakayık olarak da adlandırılmış olan eserde İslami düşünce ve görüşlere göre ahlaklı ve edepli olmanın yolları, ahlak ilkeleri, bilginin yararı, alçak gönüllülük, cömertlik, kibrin, cimriliğin kötülüğü gibi konular işlenmiştir. Halka öğüt vermek amacıyla kaleme alınan Atebetü'l-Hakayık'ta özellikle bilgi, dilin kullanılması ve akıl konuları üzerinde durulduğu görülmektedir. Edeplerin başında gelenin insanın dilini gözetmesi olduğu, ok yarasının kapanabileceği ama dil yarasının kapanmayacağı, yalan söylememek, gevezelik etmemek gerektiği vurgulanmıştır. Dönemin geleneğine uygun olarak Tanrı'nın, Hz. Muhammed'in ve dört sahabenin övgüsüyle başlayan metinde sık sık hadislere ve atasözlerine başvurulmuştur.
|
